ใบหุ้นเรื่องวุ่น ๆ ของนักลงทุน

ใบหุ้นคืออะไร
ใบหุ้น คือหนังสือสำคัญที่บริษัทต้องออกให้แก่ผู้ถือหุ้นทุกคน เพื่อเป็นหลักฐานแสดงการถือหุ้นในบริษัท โดยแสดงข้อมูล เลขหมายหุ้น จำนวนเงินค่าหุ้นที่ชำระแล้วของผู้ถือหุ้น และลายเซ็นกรรมการ

สมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นคืออะไร
สมุดที่แสดงข้อมูลหุ้นและผู้ถือหุ้นของบริษัท โดยแสดงรายละเอียดการเปลี่ยนแปลงรายการต่างๆ ที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับหุ้นของบริษัท

เอกสารทั้งสองถือเป็นข้อมูลสำคัญที่ผู้ถือหุ้นในบริษัทควรมี ในกรณีที่บริษัทไม่มีใบหุ้น จะทำให้ถูกเรียกค่าปรับบริษัทไม่เกิน 10,000 บาท และค่าปรับกรรมการไม่เกิน 50,000 บาท ส่วนบริษัทที่ไม่มีสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น จะถูกเรียกค่าปรับบริษัทไม่เกิน 20,000 บาท และกรรมการไม่เกิน 50,000 บาท

ใบหุ้นและสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น เอกสารสำคัญที่บริษัทต้องมี

ใบหุ้นและสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น เป็นเอกสารสำคัญที่ผู้ประกอบการจะต้องจัดทำขึ้น หลังจากจดทะเบียนจัดตั้งเป็นบริษัทจำกัดแล้ว แต่ปัจจุบันยังมีผู้ประกอบการหลายบริษัทที่เพิ่งเปิดใหม่ หรือแม้แต่บริษัทที่เปิดมานานแล้วก็ยังไม่ได้จัดทำ เพราะไม่ทราบว่าต้องมีการจัดทำเอกสารเหล่านี้ด้วย

ผลที่ตามมาของการมีเอกสารไม่ครบถ้วน คือ บริษัทมีความเสี่ยงที่อาจถูกเรียกค่าปรับได้ ตามข้อกฎหมายดังนี้

มาตรา 8 บริษัทจำกัดใดไม่ทำใบหุ้นมอบให้เป็นคู่มือแก่ผู้ถือหุ้น หรือเรียกค่าธรรมเนียมเกินกว่าที่กำหนดไว้ตามมาตรา 1127 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หรือไม่ทำใบหุ้นตามมาตรา 1128 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 10,000 บาท
มาตรา 10 บริษัทจำกัดใดไม่มีสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นตามมาตรา 1138 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 20,000 บาท
มาตรา 11 บริษัทจำกัดใดไม่รักษาสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น หรือเมื่อผู้ถือหุ้นร้องขอให้เปิดสมุดทะเบียนให้ผู้ถือหุ้นดูตามมาตรา 1139 วรรคหนึ่ง แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 20,000 บาท
มาตรา 25 ในกรณีที่บริษัทจำกัดใดกระทำความผิดตามมาตรา 7 ถึงมาตรา 24 กรรมการของบริษัทนั้น หรือบุคคลใดซึ่งรับผิดชอบในการดำเนินงานของบริษัทนั้น ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 50,000 บาท

ใบหุ้นมี 2 แบบ คือ

ใบหุ้นชนิดระบุชื่อ หมายถึงใบหุ้นที่ระบุชื่อของผู้ถือหุ้น
ใบหุ้นชนิดออกให้แก่ผู้ถือ หมายถึงใบหุ้นที่ไม่ได้ระบุชื่อของผู้ถือหุ้น แต่ระบุว่าเป็นหุ้นชนิดออกให้แก่ผู้ถือ ซึ่งบริษัทจะออกให้ได้เมื่อเข้าเงื่อนไขว่า

ได้มีข้อบังคับของบริษัทอนุญาตให้ออกใบหุ้นได้
ออกได้เฉพาะหุ้นได้ใช้ราคา/มูลค่าเต็มเรียบร้อยแล้ว

ส่วนบริษัทมหาชนจำกัด จะต้องมีการออกใบหุ้นให้แก่ผู้ถือหุ้นภายใน 2 เดือน โดยนับจาก

วันที่นายทะเบียนรับจดทะเบียนบริษัท
มีการจำหน่ายหุ้นที่เหลือให้ นับตั้งแต่วันที่ได้รับการชำระค่าหุ้นครบ
มีการออกใบหุ้นใหม่ ภายหลังจากที่มีการจดทะเบียนบริษัท

สมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นคืออะไร ต้องจัดทำเมื่อไหร่

สมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น คือสมุดที่แสดงข้อมูลของผู้ถือหุ้นหรือหุ้นตั้งแต่ตอนจัดตั้งบริษัท จำนวนหุ้น

เพิ่ม-ลด แสดงรายละเอียดเกี่ยวกับการโอนหุ้น การเปลี่ยนแปลงผู้ถือหุ้น และรายการต่างๆ บริษัทจะต้องมีการจัดทำสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นตั้งแต่วันที่ได้จดทะเบียนจัดตั้งบริษัทจำกัด และจัดเก็บสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นไว้ที่สำนักงานใหญ่ของบริษัท ซึ่งผู้ถือหุ้นสามารถขอดูสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นได้ รวมถึงใช้เป็นข้อมูลอ้างอิง หากมีข้อพิพาทเกิดขึ้นระหว่างผู้ถือหุ้นในบริษัทด้วย

เมื่อทราบถึงความสำคัญแล้ว ผู้ประกอบการจึงควรมีการจัดทำใบหุ้นและสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นพร้อมปรับปรุงข้อมูลอย่างสม่ำเสมอและทุกครั้งที่มีการเปลี่ยนแปลงหุ้น/ผู้ถือหุ้น

ข้อมูลในใบหุ้น จะมีรายละเอียดดังนี้ครับ

Logo บริษัท (เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือและไม่เหมือนใบหุ้นทั่วไป)
ชื่อบริษัท
เลขหมายหุ้น
ทุนที่จดทะเบียน
จำนวนมูลค่าหุ้นละ … บาท
ชื่อของผู้ถือหุ้น
จำนวนหุ้นที่ถือ
จำนวนเงินค่าหุ้นที่ได้ชำระแล้ว
วันที่ออกใบหุ้น
ลายเซ็นกรรมการ

ส่วนข้อมูลในสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น จะมีรายละเอียดดังนี้

ชื่อบริษัท
ชื่อเอกสาร
เลขหน้า
ชื่อผู้ถือหุ้น
สถานที่อยู่
เลขที่ทะเบียนหุ้น
รายการหุ้น ประกอบด้วย วันที่ รายการหุ้น เลขที่ จำนวนหุ้น หมายเลขหุ้น จำนวนเงินหุ้นที่ได้ใช้แล้ว รายการโอนหุ้น เลขที่ใบโอน จำนวนคงเหลือ

หากบริษัทมีการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับหุ้น เช่น การโอนหุ้น ถอนหุ้นออก การเพิ่มทุน จะต้องมีการปรับปรุงข้อมูลเข้าไปที่กรมพัฒนาธุรกิจการค้าผ่านระบบ e-Filing และบันทึกลงในสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นทุกครั้ง โดนเขียนด้วยลายมือ หรือจัดพิมพ์ใหม่ก็ได้

ออกใบหุ้นใหม่และแก้ไขข้อมูลสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นใหม่ได้หรือไม่

ใบหุ้นและสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น เป็นเอกสารที่สามารถแก้ไขข้อมูลได้ เมื่อบริษัทมีการเปลี่ยนแปลงในหลายๆ กรณี เช่น

มีการเปลี่ยนแปลงผู้ถือหุ้น ได้แก่ มีการเปลี่ยนแปลงสัดส่วนผู้ถือหุ้น มีการเปลี่ยนแปลงรายชื่อผู้ถือหุ้น เป็นเรื่องที่สามารถทำกันเองได้ภายในบริษัท ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนข้อมูลต่อหน้านายทะเบียน กรรมการสามารถดำเนินการแก้ไขรายการในสมุดทะเบียนหุ้นของบริษัทและออกใบหุ้นใหม่ โดยหากเป็นกรณีการโอนหุ้นระหว่างผู้ถือหุ้นให้ทำหนังสือตามแบบสัญญาโอนหุ้นในบริษัทจำกัดระหว่างผู้โอนและผู้รับโอน จากนั้นให้บริษัทบันทึกการโอนหุ้นในสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น การโอนหุ้นนั้นจึงจะถือว่าเสร็จสมบูรณ์ตามกฎหมาย

บริษัทมีการเพิ่มทุน-ลด หมายถึงบริษัทมีการเพิ่มทุนโดยการออกหุ้นใหม่ กรรมการของบริษัทจึงต้องทำใบหุ้นใหม่ขึ้นมา โดยมีเลขหมายหุ้นใหม่ที่ลำดับต่อจากเลขหมายหุ้นสุดท้ายของหุ้นเดิมของบริษัท เพื่อนำส่งสำเนาบัญชีรายชื่อผู้ถือหุ้นฉบับใหม่ และบันทึกการเปลี่ยนแปลงลงในสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น

บริษัทเวนคืนใบหุ้น หมายถึง บริษัทเรียกคืนใบหุ้นเดิมทั้งหมดจากผู้ถือหุ้น แล้วทำการออกใบหุ้นใหม่ให้กับผู้ถือหุ้น

ในแต่ละปี บริษัทจะต้องส่งงบการเงินต่อกรมพัฒนาธุรกิจการค้า ทางบริษัทจะต้องมีการจัดประชุมสามัญผู้ถือหุ้นประจำปี เพื่อพิจารณางบการเงิน ฯลฯ จึงถือเป็นช่วงเวลาที่กรรมการจะได้มีการ Update ข้อมูลเกี่ยวกับผู้ถือหุ้นให้เป็นปัจจุบัน ซึ่งหลังจากวันที่ 7 ก.พ.66 หากบริษัทที่มีใบหุ้นชนิดระบุชื่อ บริษัทไม่จำเป็นต้องประกาศเรียกประชุมผู้ถือหุ้นผ่านการลงหนังสือพิมพ์แล้ว โดยสามารถใช้การส่งเอกสารนัดหมายหรือทางไปรษณีย์ตอบรับเพียงช่องทางเดียวได้เลย